چشم پزشک دکتر ام وای یانگ در بختیاری :دکتر«ام.وای.یانگ» پزشک انگلیسی که خدمات شایانی به شرکت نفت ایران و انگلیس نمود، در جوانی به اسکاتلند رفت تا در رشته ی چشم پزشکی تحصیل نماید. اما در آنجا به دنبال رویت یک آگهی در یکی از روزنامه های گلاسکو مبنی برنیازبه یک دکتر جهت همراهی تیم فنی راه آهن لرستان، برای مدت یکسال عازم آنجا گردید با این امید که مقداری پول پس انداز کند و تحصیلات خویش را ادامه دهد.
اما زندگی در ایران طی این مأموریت، بر روی او اثر گذاشت و بدین خاطر طولی نکشید که بعنوان پزشک شرکت نفت ایران و انگلیس استخدام گردید و در سال ۱۹۰۷م/ ۱۳۲۵هـ.ق به ایران آمد. او جایگزین پزشک هندی شرکت که شخصی بی لیاقت، بداخلاق و مغرور بود، گردید. ورودش از طریق بمبئی به خرمشهرمصادف با شیوع بیماری طاعون در ایران بود. لذا بنادر ایران به شدت تحت قرنطینه قرار داشت.
او پس از گذراندن ده روز در اتاق های قرنطینه ی اهواز به خرمشهر آمد. یانگ در مسجدسلیمان اقامت ورزیده و این مکان از آن پس سکونت گاه اصلی اوگردید. وی که انگلیسی ها اورا به خاطر جثه ی کوچکش دکتر کوچولو می نامیدند دارای هوش و زیرکی خاصی بود.
اوهرجا زندگی می کرد محیطی از اعتماد ایجاد می نمود. با معاینات و معالجات موفقیت آمیز خود دوستی و صمیمیت خوانین و مردم بختیاری را کسب نمود. به عنوان مثال او به منزل شهاب السلطنه یکی از خوانین بختیاری رفته و فرزند بیمار او را معالجه نمود. در نتیجه ی این موفقیت، این خان بختیاری فوق العاده خوشحال گردیده و به انگلیسی ها اعتماد پیدا نموده و حاضر به همکاری با شرکت نفت ایران و انگلیس گردید.
دکتر یانگ علاوه بر معالجه ی خوانین و خوانین زادگان به معاینه و معالجه ی مردم عادی بختیاری نیزمی پرداخت. او هفت ماه پس از ورود به ایران توانسته بود شخصاً ۳۸۰۰ بیمار را معالجه نماید.
در طول مسافرت و به هنگام عبور ازجایی به جای دیگر ناگزیر بود درمانگاه سیار و عمومی در بین راه تشکیل داده و مردم معمولی و حتی خارج از کادر شرکت نفت را نیز معالجه نماید. از همان روزهای اول شروع عملیات شرکت نفت سیاست شرکت بر این مبنا بود که نه تنها به معالجه و درمان خارجی ها بپردازد بلکه به مردمی هم که در اطراف و یا نزدیکی تأسیسات شرکت بودند توجه نماید. این امر بیشتر جهت کسب شهرت و منزلت بین مردم منطقه بود.
مراجعه کنندگان دکتر یانگ دارای بیماری های گوناگون بودند. مطابق خاطرات وی آنها دارای بیماری هایی چون مالاریا، آبله، قانقاریا، عقرب گزیدگی و مارگزیدگی و … بودند که با التماس از او و با ذکر «حکیم باشی» می خواستند تا آنها را درمان نماید. او علاوه بر درمان این گونه بیماران در معالجه و جراحی بیماری های چشمی چون تراخم و آب مروارید و نیز جراحی لوزه نیز مهارت و تبحر داشت. عمل موفقیت آمیز برداشتن آب مروارید چشم یکی از خوانین بختیاری که در اثر آن نابینا شده بود یکی از نقاط عطف زندگی دکتر یانگ در ایران محسوب می شد. او پس از مطالعه ی کتب چشم پزشکی ابتدا عمل را بر روی یک گوسفد زنده انجام داد و پس از آن به خود جرأت داده و آب مروارید را از چشم رییس ایل برداشت. خبر بینا کردن چشم های کور توسط دکتر یانگ در همه ی مناطق نفت خیز شایع گردید و مردم به هنگام عبور اتومبیل وی بر روی جاده دراز می کشیدند تا باعث توقف اتومبیل وی و در نتیجه به وسیله ی وی معالجه گردیده و شفا یابند. گاهی دکتر یانگ ساعت ها معطل می گردید که تمامی اهالی یک دهکده را معاینه نماید. بدین گونه بود که سعی و تلاش وی باعث گردید تا شهرت و محبوبیت زیادی میان بختیاری ها و مردم جنوب پیدا کند
دکتر یانگ در طی اول دکتر یانگ با زیرکی و زرنگی خاصی به عنوان پزشک و مصلح، اغلب کوشش ها و نقشه های آلمانی ها و ترک ها در منطقه ی نفت خیز جنوب را بر ضد انگلیس نقش بر آب نمود. او موفق گردید در خصوص حفاظت از حوزه های نفتی و پیشگیری از رسوخ عوامل دشمن به منطقه ی بختیاری، ضمانت نامه ی کتبی از خوانین به دست آورد.
دکتر یانگ شالوده ی بهداری شرکت نفت را در خوزستان ریخته و اساس بیماری های مسجد سلیمان و آبادان را بنیان نهاد. او اگر چه رییس بهداری شرکت نفت ایران و انگلیس بود ولی در اصل رییس اداره ی امنیت و حفاظت شرکت بوده و بین خود انگلیسی ها به عنوان «مأمور سیاسی» شهرت داشت.
یانگ اگرچه پزشک ارشد شرکت نفت و رییس بیمارستان مسجدسلیمان بود اما در کسوت پزشکی نقش مهمی را در حفظ منافع و مصالح شرکت نفت و دولت انگلیس ایفا نمود. شرکت از اطلاعات مختلف و ذیقیمت او و نیز از تسلطش بر زبان فارسی استفاده نموده و او را مسئول ارتباط با مقامات محلی و مرکزی ایران نمود. دکتر یانگ در مذاکرات شرکت با خوانین بختیاری حاضر بوده و نقش مهم و ارزشمندی برای شرکت ایفاء‌نمود.
او در مذاکرات شرکت با شیخ خزعل نیز کلید اصلی مذاکرات محسوب می گردید. حتی درجریان جنگ جهانی اول دولت انگلیس تصمیم گرفت که بجای استفاده از کنسول اصفهان برای مذاکره ی محرمانه با خوانین بختیاری از دکتر یانگ استفاده نمایددکتربا نصیرخان سردار جنگ، ایلخانی بختیاری در طی جنگ جهانی اول، دوستی و صمیمیت ویژه ای داشت و با شهاب السلطنه نیز پس از معالجه ی فرزندش صمیمی گردید.
شهاب السلطنه که تا این زمان در مقابل شرکت نفت مقاومت کرده بود، پس از معالجه ی فرزندش توسط دکتر یانگ نرم گردید و حاضر به همکاری با شرکت گردید. او همراه با سردار بهادر(جعفرقلی خان) در مذاکرات با دکتریانگ و «رینو لدز» برسر حل مسئله ی نگهبانی از منافع شرکت در مال امیر(ایذه ی کنونی) شرکت نموده و اظهار داشت این انعطاف پذیری که او ازخود نشان می دهد بیشتر به خاطر احترامی است که برای دکتر یانگ قائل است دکتر یانگ علاوه بر حضور مستمر در مذاکرات شرکت با خوانین بختیاری، از شخصیت های اصلی شرکت کننده در مذاکرات شرکت نفت با دولت مرکزی نیز بود. او به دفعات از جانب شرکت با مقامات دولتی ایران وارد مذاکره گردید. به ویژه آنکه درسال ۱۹۳۳م/ ۱۳۱۲هـ.ش به هنگام مذاکرات تجدید نفت دارسی همراه با «سرجان کدمن» رییس کل شرکت و معاونش«سرویلیام فریزر» با رضاشاه و مقامات دولتی ایران ملاقات نموده و پس از مذاکرات مفصل نتایج مثبتی برای شرکت نفت ایران و انگلیس کسب نمود این پزشک انگلیسی پس از زحمات وخدمات بسیار به شرکت نفت ایران وانگلیس درسال ۱۹۳۶م/ ۱۳۱۵هـ.ش از شرکت بازنشسته شد اما آرام ننشست.
او به آزمایشگاه تحقیقات باکتری شناسی در بیمارستان«سنت ماری» لندن رفت و مشغول به کار شد. باشروع جنگ جهانی دوم به آزمایشگاهی در«ایلینگ» انگلیس منتقل شده و به کار واکسینه کردن افرادی که درخدمت جنگ بودند، پرداخت پس از دوسال به بیمارستان سنت ماری بازگشت و با «الکساندرفلمینگ» کاشف پنی سیلین همکاری نموده و تجربیات زیادی کسب نمود. دکتر یانگ پس از سالها خدمت به شرکت نفت ایران و انگلیس و زحمت در راه پزشکی درسال ۱۹۵۰م/ ۱۳۲۹هـ.ش درگذشت
دیدگاهتان را بنویسید