الیزابت مکبن روز( بی بی گل افروز)

الیزابت مکبن روز (بی بی گل افروز)

معرفی

دکتر الیزابت مکبن روز، بانوی پزشک انگلیسی بود که در دوره‌ی کوتاه زندگی خود بیش از هر زن دیگری به سیر و سیاحت در کشورهای مختلف پرداخت سفر کرده است.

ورود به چهارمحال و بختیاری

وی در سال ۱۹۰۹م / ۱۳۲۷هـ.ق، همزمان با فتح اصفهان و تهران توسط بختیاری‌ها، وارد چهارمحال و بختیاری شد. پس از ایزابلا بیشوپ، او دومین بانوی انگلیسی بود که از این منطقه دیدار کرد و بعد از هانری لایارد، دومین فرد خارجی بود که مدت زیادی در میان مردم بختیاری زندگی کرد.

فعالیت‌های پزشکی

خانم مکبن روز در کسوت یک پزشک، به تمام مناطق بختیاری سفر کرد و زنان، خواهران و مادران خوانین بختیاری را معاینه و مداوا نمود.

انگیزه‌ی سفر

برخلاف سیاحان قبلی، وی درباره‌ی انگیزه‌ی سفر خود به ایران و چهارمحال و بختیاری مطالبی را بیان کرده است. او در کودکی از مطالعه‌ی افسانه‌های هزار و یک شب لذت برده و همواره تصورات خیالی از مشرق‌زمین در ذهنش داشت. اما در جوانی، با واقعیت‌های زندگی روبه‌رو شد.

ارتباط با خوانین بختیاری

در نخستین دیدارش با صمصام‌السلطنه، از او محبت زیادی دید و به بازدید از چهارمحال و بختیاری دعوت شد. در دیدار دوم، صمصام‌السلطنه از وی درخواست کرد تا به عنوان پزشک در میان بختیاری‌ها بماند. او نیز پذیرفت و به این منطقه سفر کرد.

نام بختیاری «بی بی گل افروز»

وی در طی این سفرها با زنان بختیاری دوستی و صمیمیت برقرار کرد و خوانین بختیاری نام «بی بی گل افروز» را برای او برگزیدند.

توجه ویژه به زندگی زنان بختیاری

همانند ایزابلا بیشوپ، مکبن روز توجه خاصی به پوشاک، مشاغل و سایر ویژگی‌های زنان بختیاری داشت و مطالعات دقیقی در این زمینه انجام داد.

شرکت در جنگ جهانی اول

با آغاز جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴م، او به درخواست دولت روسیه به عنوان پزشک ارتش به صربستان اعزام شد. سپس در جبهه‌ی جنگ، به مداوای مجروحان پرداخت اما به بیماری تیفوئید مبتلا شد و درگذشت.

تألیف کتاب درباره‌ی بختیاری‌ها

پس از سال‌ها زندگی در میان بختیاری‌ها، مکبن روز کتابی تحت عنوان «یک بانوی پزشک در سرزمین بختیاری» در سال ۱۹۲۱م در لندن منتشر کرد که به فارسی با عنوان «با من به سرزمین بختیاری بیایید» ترجمه شده است.

محتوای کتاب

در این کتاب، او درباره‌ی موارد زیر مطالب مفیدی ارائه کرده است:

• نحوه‌ی حضور خود در چهارمحال و بختیاری
• نام‌ها و القاب
• تاریخ و موقعیت جغرافیایی
• ازدواج و زناشویی
• اعتقادات مذهبی
• آموزش و پرورش
• مقام و موقعیت زن
• سیستم ایلی و نظام خان‌سالاری
• خوراک و پوشاک
• روابط خانوادگی
• موقعیت کودکان و سایر مسائل بختیاری‌ها

نقد بر نظرات مکبن روز

نظرات او درباره‌ی اعتقادات و ادبیات بختیاری‌ها نادرست و اشتباه است. او مبانی مذهبی بختیاری‌ها را زیر سؤال برده که با نوشته‌های سایر سیاحان اروپایی همچون لایارد و بیشوپ تضاد دارد. همچنین، او بختیاری‌ها را فاقد علاقه به شعر و ادبیات دانسته، در حالی که سایر سیاحان اروپایی بارها از مجالس شعرخوانی آنان سخن گفته‌اند.