تپه گورکای شهر کیان

تپه گورکای شهر کیان : معرفی : شهر کیان که در فاصله ۵ کیلومتری شهرکرد واقع است بر اساس آثار و بقایای که از گمانه زنی در گورکای تپه ای در شمال این شهر به دست آمده تا کنون قدیمی ترین محل مسکونی در استان چهارمحال وبختیاری به شمار می آید.

چناچه همزمان با این محل باستانی نقاط دیگری نیز در سطح استان موجود باشد به دلیل عدم حفاری و گمانه زنی تا کنون ناشناخته مانده است شهر کیانی یکی از مناطق بسیار قدیمی استان است وجود امامزاده در کنار قبرستان تاریخی دال بر این ادعاست زیرا در دوره اسلامی امامزاده ها در محل مسکونی دفن می شدند و یا محلهای مسکونی در مجاورت امامزاده ها به وجود میآمد.

طبیعتا وجود قبور امامزاده ها در هر محلی دلیلی بر قدمت آن در دوره اسلامی است مسجد جامع شهرک که به دستور محب علی بیگ یک از سرداران نادرشاه در قرن دوازدهم هجری احداث گردیده در نوع خود یکی از آثار تاریخی و جالب استان محسوب می شود.

حمام صفوی وقلعه خانی از دیگر آثارقدیمی این شهر استکه به علت بی توجهی در حال تخریب هستند.

در کتاب مرآهآلبلدان چنین آمده است:شهرک رعیتی و دویست خانوار رعیت دارد …مالیاتش ۵۶۰ تومان… و ۱۵۰ خروار بذر افشان دارد

اکتشافات تپه گورکای شهر کیان

اکتشافات تپه گورکای شهر کیان :در سال ۱۳۶۷هیات اعزامی از سازمان میراث فرهنگی کشور شش مورد گمانه زنی بر روی تپه موسوم به گورکای شناسایی کرد که نتایج حاصل از این گمانه زنی بیانگر این است که این محل حداقل در هزاره پنجم قبل از میلادمسیح محل سکونت بشر بوده است.

بقایای معماری در ساخت دیوارهای خشتی به صورت کاملاگویا بیانگر پیشرفت در تمدن ساکنان این محل در دوران ماقبل تاریخ است.

سفالینه های به دست آمده با نقوش حیوانی ،گیاهی و هندسی و مقایسه این نقوش و نوع سفالینه های همدان و دشت خوزستان و شوش و نیز مناطق مسکونی پیش از تاریخ فلات مرکزی ایران از جمله تپه سیلک کاشان نشان دهنده این استکه حداقل در هفت هزار سال قبی گورکای تپه شهر کیان به عنوان پل ارتباط گسترش فرهنگ وتمدن شوش به فلات مرکزی ایران ایفای نقش نموده است.

از دیگر آثار به دست آمده از گورکای تپه شهر کیان دو عدد تیغه فلزی از جنس مس را باید نام برد که مس حاصله از طریق استخراج از معدن و ذوب سنگ آن تهیه نشده است بلکه از لایه های مس طبیعی که بین رگه های سنگها به مقدار کمی یافت می شده است بدست آمده سپس با چکش کاری به آن شکل می داده اند.

وجود یک قطعه سنگ مرمر که احتمالا ظرفی فنجان مانند بوده با توجه به ظرافت در تراش و صیقل کاری آن قابل توجه است زیرا با دقت تمام سنگ مرمر را تراش داده و با ضخامت چند میلی متر به صورتی خارق العاده ظرف مورد نظر ساخته شده است.

آنچه در خصوص گورکای تپه مهم می باشد این است که در دوره آغاز نگارش این تمدن پا به پای سایر نقاط باستانی ایران پیش رفته است.

سفال مربوط به لب واریخته همچون سفال لب واریخته دشت خوزستان در این محل وجود دارد و تحولی که در این دوره در سایر نقاط باشتانی ایران پدیدار شده در حدود هزاره سوم قبل از میلاد در تپه گور کای شهر کیان نیز صورت گرفته است

قابل ذکر است که در این دوره یکباره در جهان باستان تغییرات اساسی به وجود می آید از قبیل سیستم آبیاری بوسیله لوله های سفالین،گسترش منازل،رونق تجارت و تولید سفال لب واریخته به صورت انبوه در سراسر ایران و ترکیب شکل و نقوش سفالینه ها تغییر می کند.

در ایران باستان جهت ساختن تیغه برای بریدن گوشت ،چوب،خرد کردن سبزیجات،دروکردن محصولات وغیره از سنگ آبسیدین استفاده می شد.این سنگ در حالت شکل پذیری تیزی خاصی به خود می گیرد و از آن می توان تیغه هایی با لبه تیز و یا اره ای تهیه نمود .

تنها معدن ابسیدین که به منطقه خاورمیانه نزدیک است در سواحل دریاچه وان در ترکیه امروزی قرار داردو از این نقطه سنگ ابسیدین به تمام نقاط خاورمیانه حمل می شده است.

در گورکای شهر کیان چندین قطعه ابسیدین بدست آمده و بیانگر این است که این نقطه باستانی در هزاره های پنجم تا سوم قبل از میلاد مسیح به صورت یک دهکده منزوی و بی ارتباط با سایر نقاط مسکونی بشر نبوده است بلکه علاوه بر تجارت سفال ،فلز و … تجارت سنگ ابسیدین تا این نقطه نیز گسترش داشته است