مراسم عزا در بختیاری
مراسم عزا در بختیاری :مردم بختیاری به عزاداری بیش از عروسی اهمیت می‌دهند. ممکن است عروسی‌های آنان، به‌ویژه اگر خانواده عروس و داماد از طبقات پایین جامعه باشند، چندان جالب و پرزرق‌وبرق نباشد. اما هیچ‌گاه مراسم عزاداری را به‌طور کامل ترک نمی‌کنند و برای انجام آن هزینه زیادی می‌کنند.
کتل بندان
اگر متوفی جوان باشد، اقوام و نزدیکان او اسبی را زین می‌کنند که معمولاً باید سیاه باشد و خال سفیدی بر پیشانی‌اش داشته باشد. پارچه‌های سیاه به سینه و اطراف زین آویزان می‌شود تا اسب کاملاً سیاه پوش شود.
سپس لباس‌های متوفی و در صورت وجود سلاح‌هایی مانند تفنگ یا شمشیر، بر روی زین قرار می‌دهند.
خویشاوندان بسیار نزدیک متوفی با پای برهنه، اسب را دنبال می‌کنند، در حالی‌که یکی از افراد افسار اسب را به دست گرفته و آرام دور او می‌چرخاند. در این حین، نحه می‌خوانند و اشک می‌ریزند.
مافه گه (Mafegah)
مافه گه در اصل به معنی معاف گاه است. این تل سنگی معمولاً به شکل مستطیل بوده و از سوی متوفی در حیات خود در زمین شخصی‌اش ساخته می‌شود تا پس از مرگش به یادگار بماند.
بیشتر افراد دلیر و شجاع این یادگار را از خود باقی می‌گذارند. معاف گه نزد عشایر بختیاری دارای اهمیت فوق‌العاده‌ای است و اگر کسی مافه گه دیگری را خراب کند، موجب دشمنی بین آن دو می‌شود. در هنگام عزاداری، معمولاً باید کتل را چندین بار اطراف مافه گه بگردانند.
ساز چپی
در تمام مدت عزاداری، توشمالان با سازهای خود، از جمله ساز، کرنا و دهل، آهنگ‌های غم‌انگیزی می‌زنند. زنان نیز با آنان هماهنگ شده و نوحه‌خوانی و گاگرو (گریه و زاری) می‌کنند و کیک (شیون) می‌کشند. در تمام مدت عزاداری، نوازندگان محلی به نواختن آهنگ‌های غم‌انگیز خود ادامه می‌دهند. مراسم عزاداری زیر چادر سیاه انجام می‌گیرد.
سنگ مزار
معماری سنگ مزار در بختیاری‌ها از شکوفایی خاصی برخوردار است. سنگ‌های مزار عموماً به دو قسمت عمده نقش‌دار و ساده تقسیم می‌شوند:
- شیر سنگی: شیر سنگی عبارت است از مجسمه‌ای از شیر که آن را تراشیده و بر روی مزار قرار می‌دهند. این نوع سنگ مزار برای مزار مردان دلاور در ایل استفاده می‌شود. در طرفین بدن شیر، نقش‌هایی از سلاح‌های سرد و گرم مانند تفنگ، خنجر، شمشیر، کارد شکاری و همچنین تسبیح، شانه، آینه، انگشتر و مهر حک می‌شود. بر روی گرده مجسمه نیز نام و نشان فرد صاحب مزار حک می‌شود.
- سنگ مزار افقی: این نوع سنگ مزار دارای برآمدگی مکعب شکلی به ابعاد تقریبی ۲۰×۲۰×۲۰ سانتیمتر در قسمت سر زار است. بلندی این سنگ مزار حدود ۸۰ سانتیمتر و عرض و قطر آن ۱۰ سانتیمتر است. بر روی این سنگ مزار، مشخصات صاحب مزار حک می‌شود.
- سنگ مزار عمودی: این سنگ مزارها معمولاً به شکل پنج‌ضلعی غیرمنظم هستند که یکی از زاویه‌های آن در بالا قرار دارد. پایه این پنج‌ضلعی موازی با سطح زمین است و دو ضلع دیگر عمود بر گور قرار می‌گیرند. این سنگ مزار را بر بالای سر سنگ مزار قرار می‌دهند و بر روی آن نقش انسان و وسایل شخصی وی حک می‌شود. نمونه‌ای از سنگ مزار عمودی، سنگ مزار مردان است که نقش اسب‌سوار و سلاح‌های سرد و گرم بر روی آن حک شده است. بر روی مزار زنان، نقشی از زن حک می‌شود که یک دست شانه قالی‌بافی و در دست دیگر قیچی دارد.
سنگ مزارهای ساده: این سنگ‌ها آنهایی هستند که نقش و نگار خاصی ندارند و با استفاده از سنگ‌های تخت بر روی مزار ساخته می‌شوند.
دیدگاهتان را بنویسید