دین بختیاری ها و مذهب آنها

دین بختیاری ها و مذهب آنها  : مسافران بیگانه که در طی دوره ی قاجار به سرزمین بختیاری مسافرت نموده اند در خصوص مسائل مختلف بختیاری ها به ویژه مسائل مذهبی، مطالبی را به رشته ی تحریر درآورده اند.

این مسافران که اغلب نیز انگلیسی بوده اند، درباره ی اعتقادات مذهبی مردمان بختیاری گزارش های ضد و نقیضی را ارائه داده اند

معلوم نیست که خوانندگانشان از میان این همه داده های تاریخی متناقض درباره ی اعتقادات مذهبی بختیاری ها چگونه باید درست را از نادرست و سره را از ناسره تشخیـص دهند.

اگرچـه شـاید رسیدن به این مرحله ی مهـم به آسانی میسرنباشد اما حداقـل می توان بطور نسبی کلیدی برای این معما پیدا نموده تا کمکی برای کشف حقیقت باشد.

از این لحاظ می توان چنین استنباط کرد، سیاحانی که از نظر زمانی مدت طولانی تری در میان بختیاری ها بسر برده اند به علت آشنایی بیشتر، اطلاعات دقیق و واقعی تری نسبت به مسائل بختیاری ارائه داده اند.

می توان هنری لایارد و تا اندازه ای ایزابلا بیشوپ را از این جمله دانست.

 

در عوض آن دسته از سیاحانی که مدت زمانی کوتاه در بختیاری بوده و یا به طور گذرا از این سرزمین عبور کرده اند به علت آشنایی سطحی و اندک خویش، اطلاعات  سطحی و غالباً اشتباهی داده اند.

دوبد، راولینسون و دیگران را می توان در زمره ی این دسته برشمرد

به عنوان مثال مکبن روز زمانی در سرزمین بختیاری حضور پیدا کرد که بختیاری ها تهران را فتح نموده و مناصب کلیدی کشوری و لشکری را تصاحب نموده بودند و لذا نوشته های وی تا اندازه ای رنگ و بوی سیاسی پیدا نموده است.

صرف نظر از تعمد مکبن روز در ارائه ی بعضی از گزارش های ناصحیح، وی علی رغم مدت طولانی همزیستی اش با بختیاری ها نظراتی درباره ی مذهب آنان ابراز داشته است که نشان دهنده ی عدم آگاهی وی نسبت به جامعه ی بختیاری است.

اگر چه نگارنده ی این سطور بر این اعتقاد است که اغلب سفرنامه هایی که توسط سیاحان بیگانه درباره ی بختیاری ها- به ویژه مذهب آنها- به رشته ی تحریر در آمده است

دارای اشتباهات سهوی و عمدی می باشند اما می توان این چنین نتیجه گرفت که نقطه نظرات سیاحانی نظیر هنری لایارد که مدت زمانی بیشتر از یکسال در میان بختیاری ها به سر برده و با آنها حشرونشر داشته از صحّت و سندیّت بیشتری برخوردار است.

 

تاریخ و فرهنگ بختیاری