اروپایی ها و آمریکایی ها در میان بختیاری ها
مقدمه:
در طی قرن نوزدهم و بیستم میلادی عده ی زیادی از اروپایی ها و آمریکایی ها به کشور ایران مسافرت نموده و به ایرانگردی پرداختند. اهداف و انگیزه های این مسافران بیگانه به سرزمین ایران متعدد و گوناگون بوده است. عده ای از آنان با اهداف و انگیزه های باستان شناسی، مردم شناسی، ایران شناسی و دیگر علایق علمی و فرهنگی به این مسافرت های پر مخاطره و پر زحمت مبادرت ورزیده اند اما تعدادی دیگر از این مسافران که البته شمارشان نیز کم نبوده است- با اهداف و انگیزه های سیاسی و نظامی و در خیلی از موارد به دستور دولت متبوع خویش به ایران آمده اند. این عده مأموریت های ویژه ی خویش را کتمان کرده و تحت عناوین و پوشش های محتلف و به ظاهر علمی و فرهنگی در پی رسیدن به اهداف خویش برآمده اند.
مصداق اصلی این سخن بیش از سایر اروپایی ها و آمریکایی ها، مسافران و مأموران انگلیسی می باشند که بواسطه ی داشتن منافع بسیار در ایران و برای حفظ این منافع به هر اقدامی مبادرت می ورزیدند.علل و انگیزه های سفر بیگانگان اروپایی و آمریکایی به سرزمین بختیاری نیز بر همین قاعده و نهج استوار بوده است. سرزمین بختیاری تا قبل از اینکه رضاشاه آنرا تجزیه کرده و به چند استان تقسیم نماید، شامل دو قسمت سردسیر(چهارمحال وبختیاری) و گرمسیر(خوزستان) می گردید. مسافران بیگانه به هر دو قسمت سرزمین بختیاری سفر کرده و لذا محتوای مشاهدات و سفرنامه های آنان بسته به اینکه از کدام منطقه- سردسیر یا گرمسیر- دیدار کرده اند، با یکدیگر تفاوت دارداگر چه مسافرت خیلی از اروپایی ها و آمریکایی ها به مناطق بختیاری نشین بیشتر جنبه ی علمی و فرهنگی داشته و با هدف تحقیق و پژوهش در حوزه هایی نظیر باستان شناسی، مردم شناسی و غیره صورت گرفته است اما نسبت به حضور مسافران و اتباع انگلیسی در سرزمین بختیاری می بایست با دقت و تأمل بیشتری نگریست.
انگلیسی ها با داشتن منافع بسیار در مناطق بختیاری نشین نظیر امتیاز«کشتی رانی در رود کارون» و «احداث جاده ی کارون رو بختیاری» توسط شرکت لینچ و به ویژه کشف نفت در مسجدسلیمان که یکی از مراکز سکونت بختیاری ها بود، لازم می دیدند به هر صورت ممکن این منافع و امتیازات را حفظ نمایند. لذا آنان بعضی مأمورین خود را تحت عناوین مختلف علمی و فرهنگی اما در حقیقت برای کسب اطلاعات سیاسی و نظامی و شناسایی منطقه به میان بختیاری ها گسیل داشته تا بتوانند منافع و مصالح خود را در این منطقه حفظ نمایند. برخلاف انگلیسی ها سایر اروپایی ها و آمریکایی ها که به میان ایل بختیاری مسافرت کردند، نظیر فرانسوی ها، آمریکایی ها و غیره کمتر علایق سیاسی و نظامی داشته و بیشتربه دنبال تحقیقات علمی و فرهنگی بوده اند
دیدگاهتان را بنویسید